“กระอั้วแทงควาย” กับ “กระตั้วแทงเสือ” ประวัติและพัฒนาการของการละเล่นโบราณ

เกรียงไกร ฮ่องเฮงเส็ง

บทคัดย่อ

“กระอั้วแทงควาย กับ กระตั้วแทงเสือ ประวัติและพัฒนาการของการละเล่นโบราณ” เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพเกี่ยวกับความเชื่อมโยงระหว่างการละเล่นของหลวงที่เรียกว่า “กระอั้วแทงควาย” กับการละเล่นของราษฎร์ที่เรียกว่า “กระตั้วแทงเสือ” หรือบางครั้งเรียกว่า “บ้องตันแทงเสือ” โดยกระอั้วแทงควายมีรากฐานมาจากการประกอบพิธีกรรมที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างคนกับควายในสังคมเกษตรกรรมของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เพื่อก่อให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งปรากฏหลักฐานตามร่องรอยภาพฝาผนังภายในถ้ำ โดยข้อมูลทางประวัติศาสตร์ระบุว่ากระอั้วแทงควายเป็นการแสดงที่มาจากเมืองทวายอันเป็นเมืองประเทศราช ซึ่งนำมาแสดงถวายในงานพระราชพิธีโสกันต์ และงานมหรสพสมโภชในการพระเมรุ จึงทำให้ถูกหมายรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งในการละเล่นของหลวง ซึ่งปรากฏหลักฐานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเรื่อยมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ส่วนการละเล่น “กระตั้วแทงเสือ” เป็นการละเล่นที่ดัดแปลงมาจาก “กระอั้วแทงควาย” ซึ่งเปลี่ยนแปลงเนื้อเรื่องและตัวละครใหม่ แต่มีเค้าโครงเรื่องที่คล้ายคลึงกัน การละเล่นกระตั้วแทงเสือนั้นยังคงสามารถพบเห็นได้ในงานบุญงานประเพณีในปัจจุบัน แต่กระอั้วแทงควายเป็นการละเล่นที่หาชมได้ยาก จึงควรค่าแก่การศึกษาและอนุรักษ์สืบสานการละเล่นโบราณดังกล่าวไว้

คำสำคัญ : กระอั้วแทงควาย, กระตั้วแทงเสือ, การละเล่นของหลวง

(ตีพิมพ์ใน วารสารไทยศึกษา ปีที่ 13 ฉบับที่ 1 (มกราคม – มิถุนายน 2560) หน้า 1-26) 

Kraoua Tang Kwai and Kratua Tang Seua: History and Development of Ancient Amusement Play

Kriangkrai Honghengseng

Abstract

Kraoua Tang Kwai and Kratua Tang Seua : History and Development of Ancient Amusement Play was to study the relation between the Kraoua Tang Kwai (Buffalo Stabbing Play), the Royal Amusement Play and Kratua Tang Seua or Bongtan Tang Seua (Tiger Stabbing Play), the Public Amusement Play. The Kraoua Tang Kwai has its roots from ancient ceremony that showed the relation between people and buffalo in agricultural society of Southeast Asian region and was appeared on the cave wall. And historical evidence showed that Thailand was derived Kraoua Tang Kwai from Dawei which was performed in the top knot cutting ceremony and which was performed royal cremation ceremony, and it later became part of the royal amusement play since Ayutthaya until Rattanakosin Era. While, Kratua Tang Seua was applied from Kraoua Tang Kwai by making changes in the cast of the play with similar story line. Nowadays, Kratua Tang Seua still is available in any traditional ceremony. While, Kraoua Tang Kwai is hardly found and thus deserved.

Keywords : Kraoua Tang Kwai or Buffalo Stabbing Play, Kratua Tang Seua or Tiger Stabbing Play, Royal Amusement Play 

(Published in Journal of Thai Studies Volume 13 Number 1 (January – June 2017) Page 1-26)

บทความ / Full Text : Download