สุกัญญา สุจฉายา
บทคัดย่อ
บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อนำเสนอการใช้เวลาว่างของคนไทยในอดีตกาล ซึ่งสะท้อนผ่านการเล่นกับสำนวนภาษาที่นับเป็นศิลปะโดดเด่นของคนไทย เป็นกิจกรรมยามว่างที่เป็นประโยชน์และสร้างสรรค์ ไม่จำกัดเพศและชนชั้น สามารถนำไปปรับประยุกต์ใช้กับบริบทการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ได้ ผู้เขียนจึงใคร่นำเสนอ “โคลงเล่นซ่อนหา” สมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งคนส่วนใหญ่ยังไม่เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง เป็นการเล่นรวมกันในหมู่เจ้านายที่ได้เสด็จแปรพระราชฐานไปประทับแรม ณ พระตำหนักเกาะสีชัง การเล่นซ่อนหาในคราวนั้นเป็นการเล่นซ่อนหาเชิงกวีนิพนธ์มิใช่การเล่นซ่อนหากันจริงๆ เพียงแต่โคลงบทนั้นๆ จะบอกให้รู้ว่าผู้เล่นกำลังจะพาโคลงไปซ่อนที่สถานที่ใด ดังนั้นผู้เล่นต้องรู้จักภูมิประเทศและสถานที่ต่างๆ อย่างดี ในการเล่นโคลงซ่อนหาซึ่งมีความยาว 21 บท จะมีผู้เล่น 6 พระองค์คือ 1) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 2) พระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระราชเทวี 3) พระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ (กรมพระนครสวรรค์วรพินิต) 4) พระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย (กรมขุนศรีธรรมราชธำรงฤทธิ์) หรือที่เรียกว่าทูลกระหม่อมน้อย 5) พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าหญิงนภาพรประภา หรือต่อมาคือ เสด็จอธิบดี 6) พระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจักรพงษภูวนาถ (กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ) หรือทูลกระหม่อมเล็ก
คำสำคัญ : โคลงเล่นซ่อนหา; พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว; เกาะสีชัง
(ตีพิมพ์ใน วารสารไทยศึกษา ปีที่ 13 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม – ธันวาคม 2560) หน้า 1-13)
Klong Len Son Ha at See Chang Island : Language Play in Free Day
Sukanya Sujachaya
Abstract
This article aims to present the leisure activity of Thais in the past represented by playing with the language, an outstanding art of Thais. Language play is a creative and useful activity for everyone, regardless of class and gender; furthermore it can be adapted to use with the creative traveler. Khlong Len Son Ha, a language play from the period of King Rama V that the royal family played when they traveled to Si Chang Island, is not well known. Khlong Len Son Ha is not a real hide and seek game, it is poems that portray locations on Si Chang Island so the players must know the sites and landscape of the island. Khlong Len Son Ha contains 21 poems and there were six players: 1) King Rama V; 2) Her Royal Highness Phra Nang Chao Phra Raj Dhevi; 3) Prince Paribatra Sukhumbhand; 4) Prince Samativong Varodai; 5) Her Royal Highness Nabhabaraprabha and 6) Prince Chakarabongse Bhuvanarda.
Keywords : Khlong Len Son Ha; Si Chang Island; King Rama V
(Published in Journal of Thai Studies Volume 13 Number 2 (July – December 2017) Page 1-13)
บทความ / Full Text : Download
