กมลธร ปาละนันทน์
โดม ไกรปกรณ์
บทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการศึกษาโลกทัศน์ ของสีโหม้ วิชัย ชาวเชียงใหม่คนแรกที่เดินทางไปสหรัฐอเมริกาเมื่อพ.ศ.2432 โดยศึกษาจากจดหมายที่สีโหม้เขียนถึงบิดามารดาเป็นภาษาล้านนาจำนวน 24 ฉบับ
จากการศึกษาพบว่า สีโหม้มีทัศนะในการอธิบาย “โลก” ที่แตกต่างจากคนล้านนารุ่นก่อนหน้ารวมทั้งคนรุ่นเดียวกันส่วนหนึ่ง กล่าวคือการรับรู้เรื่อง “โลก” อันหมายถึงแผ่นดินที่มนุษย์อาศัยของคนล้านนาในสมัยอดีตตั้งอยู่บนกรอบความคิดที่สำคัญคือคติไตรภูมิ แต่สีโหม้มองและอธิบาย “โลก” จากสภาพความเป็นจริงที่ประสบพบเห็นตามแผนที่หรือความรู้ภูมิศาสตร์แบบตะวันตกอันเป็นผลมาจากบริบททางประวัติศาสตร์ของล้านนาในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เกิดความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เศรษฐกิจและสังคมจากสังคมแบบจารีตสู่ความเป็นสมัยใหม่
คำสำคัญ : โลกทัศน์, สีโหม้ วิชัย, ประวัติศาสตร์ล้านนา
(ตีพิมพ์ใน วารสารไทยศึกษา ปีที่ 15 ฉบับที่ 1 (มกราคม – มิถุนายน 2562) หน้า 1-32)
Simo Wichai’s Worldview: The Study of Simo’s Letters during 1889-1890
Kamoldhorn Palanandana
Dome Kraipakorn
Abstract
This article is a study of worldview of Simo Wichai, the first Chiangmai resident who traveled to the United States in 1889. The study was based on 24 letters, written by Simo to his parents in Lanna script.
According to study, Simo had the attitude towards "the world" different from the previous generation, as well as some of the same generation, of Chiang Mai native residents. In traditional society viewpoint at the period, the perception of “the world” which referred to the land of Lanna people was based on the influential concept of Trailokya – the Three Worlds. Simo, in contrary, viewed and described “the world” based on his realistic experience on modern maps and Western geographic knowledge which was a consequence of political, economic, and social change from conservative to modern society in Lanna’s historical context in the beginning of the 25th century of Buddhist era (late 19 century of Christian Era).
Keywords : Worldview, Simo Wichai, Lanna History
(Published in Journal of Thai Studies Volume 15 Number 1 (January – June 2019) Page 1-32)
บทความ / Full Text : Download
