พรรณราย ชาญหิรัญ
บทคัดย่อ
พระราชหัตถเลขาเมื่อเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรป พ.ศ. 2440 ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวบันทึก “ของแปลกตา” ที่พระองค์ทรงพบตลอดเส้นทางการเสด็จประพาสยุโรป ซึ่งแบ่งได้เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และสิ่งที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้น สิ่งของประเภทแรกสื่อถึงการเป็นคลังความรู้ด้านภูมิศาสตร์แก่ชนชั้นนำสยามในยุคนั้น ส่วนสิ่งของประเภทหลังสื่อถึงธรรมเนียมการแลกเปลี่ยนสิ่งของระหว่างชนชั้นสูง แนวคิดเรื่องการสะสม มิวเซียมและพิพิธภัณฑ์ รวมถึงธรรมเนียมการให้ของขวัญ ของฝาก และของที่ระลึกของชนชั้นนำสยาม เหล่านี้ล้วนแสดงให้เห็นว่ารัชกาลที่ ๕ ทรงเชื่อมสองวัฒนธรรมคือตะวันออกและตะวันตกเข้าด้วยกัน โดยการเปิดโลกทัศน์ของชนชั้นนำสยามเกี่ยวกับความศิวิไลซ์ของยุโรป ทั้งยังแสดงถึงรสนิยมของชนชั้นนำสยามต่อของแปลกตานั้นๆ ของแปลกตาเหล่านี้เป็นแรงบันดาลใจสำคัญในการพัฒนาประเทศ รวมทั้งเป็นคลังความรู้จากต่างแดนที่นำไปสู่การปรับประเทศให้ทันสมัยต่อไป
คำสำคัญ: ของแปลกตา; พระราชหัตถเลขา; รัชกาลที่ 5; ศิวิไลซ์
(ตีพิมพ์ใน วารสารไทยศึกษา ปีที่ 15 ฉบับที่ 1 (มกราคม – มิถุนายน 2562) หน้า 137-166)
Exotic Objects” in King Chulalongkorn’s Royal Letters from Europe in 1897
Phannarai Chanhiran
Abstract
King Chulalongkorn’s royal letters sent from Europe in 1897 record “exotic objects” the King encountered during his trip. The objects can be divided into 1) natural objects and 2) man-made objects. The natural objects became geographical knowledge for Siamese elites. The man-made objects represented gift exchanges, concepts of collecting and museums, and concepts of giving gifts and souvenirs. The significance of the description of the exotic objects was to bridge the cultures of the East and the West. To show Siamese elites taste and expand the worldviews of Siamese elites, the king shared his experiences in Europe under the name of “being civilized”. Exotic objects were an important inspiration and knowledge regarding foreign countries for the modernization of Siam.
Keywords: exotic objects; royal letters; King Chulalongkorn; being civilized
(Published in Journal of Thai Studies Volume 15 Number 1 (January – June 2019) Page 137-166)
บทความ / Full Text : Download
